Premselaprijs 2008 voor Droog Design

Afbeelding: Openluchtmuseum Arnhem, DK/ 2008

—

In 2007-2008 was ik lid van de jury van de Premselaprijs van het inmiddels weg-gefuseerde Fonds BKVB. We besloten van harte om de prijs aan Droog Design toe te kennen. Achteraf bezien vormde de prijsuitreiking misschien het besluit van Droog als samenwerking tussen Renny Ramakers en Gijs Bakker. Ik nam in elk geval de gelegenheid te baat om mijn persoonlijke waardering (die nooit kritiekloos was) te benadrukken.

—

Geachte aanwezigen, gewaardeerde laureaten, Renny en Gijs,

Het gebeurt niet vaak dat de Nederlandse taal zich onversneden in de wereld nestelt. In de vorige eeuw kwam dat volgens mij maar vier keer voor.

In 1917 schiet Theo van Doesburg de woorden ‘de stijl’ als een vuurpijl de ruimte in.

Tussen 1948 en 1990 is ‘apartheid’ de internationale term voor de rassensegregatie in Zuid-Afrika.

In 1974 maakt het Nederlands elftal onder leiding van Rinus Michels en Johan Cruyff het begrip ‘totaalvoetbal’ wereldberoemd.

En in 1993 smokkelen Renny Ramakers en Gijs Bakker het woordje ‘droog’ over onze taalgrens.

Op zichzelf is dat dus al een uitzonderlijke gebeurtenis. Maar met ‘droog’ is nog iets anders aan de hand. We leenden dat woord namelijk al ‘ns eerder uit, waarna we het verfomfaaid hebben teruggekregen.

U hebt zich misschien wel eens afgevraagd waarom een Amerikaanse drogisterij ‘drugstore’ wordt genoemd. Dat zit zo. ‘Drug’ is een Amerikaanse verbastering van ‘drogues’. En dat is weer een Franse verbastering is van ‘droghe’, de Middelnederlandse benaming van gedroogde, geneeskrachtige kruiden, de oorspronkelijke handelswaar van de drogist.

Dankzij Droog Design is droog dus bezig aan zijn tweede reis door de wereldtalen. Ontwerpers uit alle windstreken vragen zich vandaag af of hun werk eigenlijk wel droog genoeg is. De letterlijke betekenis speelt daarbij nauwelijks nog een rol.

Ik spreek hierbij de wens uit dat een volgende generatie het woord ‘droog’ opnieuw naar Nederland zal halen. Dit keer niet in een Amerikaanse, maar een Chinese verbastering. De vorm en de betekenis daarvan kennen we nog niet, maar vanwege de zeggingskracht van Droog Design zullen die zonder twijfel verbonden zijn met de vrijheid van het individu, en hartstochtelijk optimisme.

En dan ga ik nu over tot het voorlezen van het juryrapport.